Dobry projekt, to zdrowy projekt
Ten artykuł stanowi pierwszą część kompendium dotyczącego materiałów budowlanych i wykończeniowych w kontekście ich wpływu na zdrowie człowieka.
Informacje czerpię z wykładów oraz materiałów z kursu „Healthier Materials”, który realizuję w The New School Parsons. To, czego uczę się podczas kursu uzupełniam informacjami istotnymi z perspektywy kontekstu polskiego i europejskiego.
1. Problem
1. Przestrzenie tworzone przez człowieka mają wpływ nie tylko na środowisko naturalne ale też na zdrowie człowieka. Często wpływ używanych dziś materiałów jest negatywny.
2. Według badań każdy z nas ma w sobie sztuczne substancje pochodzące z naszego otoczenia lub z przedmiotów, którymi się posługujemy.*
*ćwiczenie: Obejrzyj wszystkie opakowania oraz pojemniki w swojej kuchni i łazience, sprawdź oznaczenia z jakich materiałów zostały wykonane oraz poszukaj informacji na temat badań dotyczących wpływu tych materiałów na zdrowie. Jakimi alternatywnymi materiałami (bezpiecznymi) można je zastąpić?
3. Powszechnie występujące materiały, o których wiemy, że stanowią zagrożenie: VOC – lotne substancje chemiczne czyli np. formaldehyd, metale ciężkie,
2. W jaki sposób materiały emitują chemikalia?
2.1. Parowanie
Podczas parowania substancje uwalniają się w postaci gazu i mieszają z powietrzem. VOC to skrót od Volatile Chemicals, czyli lotne substancje chemiczne. Można je znaleźć w materiałach, które aplikuje się na mokro oraz w materiałach drewnopochodnych.
2.2. Degradacja (rozpad)
2.3. Ścieranie
Ścieranie to mechaniczny proces zdrapywania powierzchni materiału, który powoduje emisję małych cząsteczek i kurzu. Do ścierania powierzchni dochodzi na przykład podczas użytkowania podłóg, jezdni i innych powierzchni, które narażone są na tarcie. Na przykład zanieczyszczenia związane z użytkowaniem przez samochody dróg to nie tylko kwestia spalin ale też ścierania opon w kontakcie z nawierzchnią jezdni.
2.4. Wypłukiwanie
2.5. Oksydacja
2.6. Zmiany klimatyczne
3. W jaki sposób chemikalia dostają się do organizmu?
3.1 Wdychanie
3.2 Konsumpcja z jedzeniem
3.3 Przenoszenie z rąk do ust
3.4 Absorpcja przez skórę
3.5 Karmienie piersią: kobiece mleko zawiera białka, które wiążą się z niektórymi metalami ciężkimi. Według źródeł dzieci narażone są na neurotoksyny, pestycydy i inne chemikalia.
3.6 Transmisja do płodu przez łożysko
4. Jakie mogą być skutki zdrowotne
4.1 Przedwczesny poród
4.2 Autyzm
4.3 Otyłość
4.4 Astma i alergie
4.5 Bezpłodność
4.6 Rak
5. Kto jest narażony
5.1 Wszyscy
5.2 Dzieci
5.3 Społeczności żyjące w pobliżu przemysłu
5.4 Gospodarstwa domowe o niskich dochodach
5.5 Kobiety ciężarne i rozwijające się płody
5.6 Pracownicy związani z budową i wykończeniem
5.7 Personel sprzątający i obsługujący nieruchomości
5.8 Pracownicy służb ratowniczych
6. Co możemy zrobić?
6.1 Wymagać transparentności od producentów
6.2 Edukować siebie i innych
6.3 Projektować odpowiedzialnie
6.4 Wspierać organizacje pracujące na rzecz pozytywnych zmian
6.5 Zadawać pytania, dociekać
6.6 Wywierać nacisk na ustawodawców
7. Europejskie standardy
7.1 Eu Ecolabel
7.2 Niektóre kraje EU mają swoje wewnętrzne systemy certyfikacji materiałów. Pierwsze takie systemy pojawiły się w Niemczech w 2006 roku.
7.3 BREEAM (Building Research Estabilishment’s Environmental Assessment Method) to wielokryterialny system certyfikacji budynków
7.4 LEED, czyli Leadership in Energy and Environmental Design to amerykański system oceny budynków opracowany przez USGBC (U.S. Green Building Council).
System ten stworzony został w oparciu o amerykańską normę ASHRAE i stale jest uaktualniany, by sprostać najnowszym wymaganiom na rynku budowlanym.
7.5 WELL Building Standard ocenia wpływ jaki posiadają poszczególne elementy środowiska wewnętrznego w budynku o raz jej organizacji na przebywającego w nim człowieka. Ocena jakości oparta jest o dokumentację budynku, procedur związanych z jego utrzymaniem a także o pomiary na miejscu w budynku przeprowadzone przez niezależny akredytowany zespół pomiarowy.
Autorka: Małgorzata Bielecka
Źródła:
1. https://healthymaterialslab.org/why-healthy-materials2. materiały z zamkniętego kursu Healthier Materials, The New Parsons School3. https://environment.ec.europa.eu/topics/chemicals_en4. https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_03_12785. https://single-market-economy.ec.europa.eu/sectors/construction/construction-products-regulation-cpr_en6. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S14384639203053447. https://www.eurofins.com/consumer-product-testing/services/certifications-international-approvals/voc/legal-requirements/8. https://www.intertek.pl/wiedza-i-aktualnosci/wiedza/462-przeglad-przepisow-dotyczacych-formaldehydu-w-unii-europejskiej9. https://environment.ec.europa.eu/topics/circular-economy/eu-ecolabel-home_en10. https://environment.ec.europa.eu/topics/circular-economy/eu-ecolabel-home/about-eu-ecolabel_en11. https://envilab-eko.com/pomiary/badania-stezen-czynnikow-chemicznych/12. https://www.eea.europa.eu/pl/sygna142y/sygnaly-2020/articles/zdrowe-zycie-w-chemicznym-swiecie13. https://g4e.pl/uslugi/certyfikaty-well/?gclid=CjwKCAjwgZCoBhBnEiwAz35RwoR3k4ssWFEQKK_O1BY6q2r9KHbT93_EUzZkTognz_7Zr2M2Jc20jRoCT-IQAvD_BwE
14. Materiały lista https://www.buildinggreen.com/product-guidance15. https://www.buildinggreen.com/knowledge-base16. https://www.wellcertified.com/
